Thế hệ trẻ hôm nay, dù không trải qua chiến tranh, vẫn đang tiếp nối truyền thống tri ân bằng cách riêng của thời đại: từ hành động nhỏ đến sáng tạo công nghệ, từ nội dung lan tỏa đến ý thức sống có trách nhiệm…Những việc làm đó không chỉ là sự hoài niệm quá khứ, mà là minh chứng cho sự tử tế, dấn thân của thế hệ trẻ hôm nay - thế hệ lớn lên cùng internet, truyền thông và công nghệ, để xứng đáng với những gì được thừa hưởng bằng trái tim biết ơn và hành động thiết thực trong hiện tại.

Giữa nhịp sống hối hả của thời đại số, khi từng cái chạm màn hình có thể đưa ta đến tận chân trời kiến thức, khi trí tuệ nhân tạo đang thay đổi từng ngày cách chúng ta sống và suy nghĩ thì vẫn có một điều cần được gìn giữ: ký ức về lịch sử, về những hy sinh vĩ đại đã làm nên đất nước hôm nay. Trong đó, Ngày 27/7 - Ngày Thương binh, Liệt sĩ - vẫn luôn là mốc thời gian thiêng liêng trong lòng mỗi người con đất Việt.

Thế hệ đi trước gìn giữ ngày này bằng máu, nước mắt và lòng biết ơn sâu sắc. Câu hỏi đặt ra là: thế hệ số - thế hệ sinh ra và lớn lên trong hòa bình, tiếp xúc với công nghệ từ sớm đang mang Ngày 27/7 trong trái tim mình như thế nào? Liệu ký ức lịch sử có đang phai mờ giữa làn sóng số hóa? Hay nó đang được thắp sáng theo một cách mới, phù hợp với tinh thần và cách thức của thời đại?

(Ảnh minh họa)

Thế hệ số - những người lớn lên cùng internet

Thế hệ số (Gen Z và Alpha) là những công dân đầu tiên của một thời đại chưa từng có trong lịch sử: thế giới phẳng, thông tin siêu tốc, công nghệ hiện diện trong mọi ngóc ngách đời sống. Với họ, khái niệm “ngày truyền thống”, “lịch sử dân tộc”, “ký ức chiến tranh” không gắn liền với nỗi đau hay ký ức cá nhân, mà thường là những dữ kiện đến từ sách giáo khoa, các video trên mạng hoặc các bài chia sẻ trên mạng xã hội.

Điều đó không có nghĩa thế hệ số vô cảm với lịch sử. Trái lại, nếu được dẫn dắt đúng cách, họ chính là lực lượng có khả năng lan tỏa giá trị truyền thống nhanh nhất, hiệu quả nhất, bằng chính công cụ của thời đại mình. Bởi họ có tư duy phản biện, có năng lực tiếp cận và sáng tạo nội dung và có một trái tim Việt Nam vẫn luôn đầy cảm xúc khi nghe câu chuyện về những người ngã xuống.

27/7 - Dấu mốc không thể mờ trong lòng dân tộc

Ngày 27/7 năm 1947 - Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh lấy ngày này làm Ngày Thương binh - Liệt sĩ như một biểu tượng thiêng liêng của lòng biết ơn. Gần 80 năm qua, ngày này là dịp để cả nước tưởng niệm những người con ưu tú đã hy sinh vì độc lập - tự do của Tổ quốc. Đó là những người lính tuổi đôi mươi nằm lại nơi chiến trường, là những thương binh mang trên mình vết tích chiến tranh, là những gia đình mãi mãi mang trong tim hình bóng người thân đã không trở về.

Trong dòng chảy lịch sử dân tộc, ngày 27/7 đã trở thành một phần của bản sắc văn hóa - nơi lòng tri ân, sự hi sinh và tinh thần dân tộc hội tụ. Dù thời đại có thay đổi, ý nghĩa của ngày này không hề mai một.

Thế hệ số - tri ân theo cách của mình

Cá thành viên nhóm công tác phục chế ảnh Liệt sỹ bằng công nghệ AI trao ảnh của 2 liệt sĩ cho gia đình (Nguồn:Báo tin túc xã hội).

Điều dễ thấy là cách thể hiện lòng tri ân của thế hệ trẻ hôm nay đã có nhiều nét khác xưa. Nếu trước đây, tri ân gắn liền với việc đến thăm nghĩa trang, thắp hương liệt sĩ, viết bài thu hoạch sau hành trình về nguồn, thì nay, ngoài những việc đó nó còn có thể là: Một bài đăng xúc động trên mạng xã hội kèm hashtag #27thang7; một video TikTok kể lại hành trình đi tìm mộ liệt sĩ của một bạn trẻ; một podcast phỏng vấn các cựu chiến binh; một buổi livestream gây quỹ ủng hộ thương binh nghèo; một dự án phục dựng lại chân dung chiến sỹ đã hy sinh; hoặc đơn giản, một bài thơ lan tỏa cảm xúc trên Facebook, Instagram…

Không thiếu những tấm gương thế hệ trẻ làm sống dậy tinh thần 27/7: Những bạn sinh viên khởi xướng dự án “Bản đồ Nghĩa trang liệt sĩ” số hóa hàng trăm ngàn dữ liệu mộ liệt sĩ để người thân dễ dàng tra cứu; các nhóm tình nguyện trẻ tự tổ chức "Hành trình về nguồn", viết nhật ký cảm xúc, làm vlog để chia sẻ trải nghiệm tri ân; các nhà sáng tạo nội dung trên YouTube, TikTok sản xuất chuỗi video kể chuyện chiến tranh qua lời kể của các cựu chiến binh, thu hút hàng trăm nghìn lượt xem. Đó là cách mà ngày 27/7 đã bước vào trái tim thế hệ số - không khô cứng, không giáo điều mà theo cách sống động, sáng tạo và chân thành.

Thế hệ số không quên tri ân, họ chỉ thể hiện nó bằng một ngôn ngữ khác - ngôn ngữ của công nghệ, của kết nối không giới hạn. Khi ta thấy một bạn trẻ nghẹn ngào kể lại câu chuyện của ông mình trong chiến tranh; khi một bài hát về người lính được cover theo phong cách hiện đại thu hút triệu lượt xem, đó chính là minh chứng rằng: Ngày 27/7 vẫn sống động trong trái tim họ.

Giáo dục truyền thống trong kỷ nguyên kỹ thuật số

Một trong những thách thức lớn hiện nay là làm sao để Ngày 27/7 và những giá trị truyền thống không trở thành “lý thuyết xa vời” với thế hệ số. Để làm được điều đó, giáo dục truyền thống cần thay đổi cách tiếp cận theo hướng: Không chỉ là kể chuyện chiến tranh, mà phải cho thấy chiến tranh là con người, là cảm xúc, là lựa chọn sống và chết, là điều ảnh hưởng đến từng gia đình Việt; số hóa tư liệu lịch sử: Phim tài liệu, ký sự, nhật ký liệt sĩ cần được chuyển thành dạng podcast, animation, infographic, dễ tiếp cận với giới trẻ; khuyến khích sáng tạo nội dung: Mỗi bạn trẻ có thể là một “sứ giả lịch sử” - sáng tạo clip, viết blog, làm phim ngắn từ chính câu chuyện gia đình mình; kết nối lịch sử với hiện tại: Đặt câu hỏi: Nếu không có sự hi sinh ấy, bạn có cơ hội ngồi đây học trực tuyến, dùng mạng xã hội, du học, khởi nghiệp? Câu hỏi đó đủ để lay động nhận thức.

Trách nhiệm của thế hệ số với những người ngã xuống

Tri ân không chỉ là nhớ ơn, mà là sống xứng đáng với những gì mình đang thừa hưởng. Với thế hệ số, sống có trách nhiệm là: Chăm học, rèn luyện đạo đức, kỹ năng, sống tử tế; không thờ ơ với vấn đề xã hội, không quay lưng với sự thật lịch sử; sẵn sàng đứng lên bảo vệ lẽ phải, bảo vệ chủ quyền, bảo vệ giá trị dân tộc; biết yêu thương người thân, gia đình - vì đó là nơi khởi đầu của mọi hy sinh…và hơn hết, trách nhiệm lớn nhất là đừng để quá khứ bị bóp méo, bị lãng quên, bị xem nhẹ. Bằng ngôn ngữ hiện đại, hãy kể lại lịch sử theo cách chân thực, xúc động và truyền cảm hứng. Đó là cách “viết tiếp” về ý nghĩa và sự tri ân Ngày 27/7 theo cách riêng của thế hệ số hôm nay.

Thế hệ số không lãng quên lịch sử. Họ đang giữ gìn và lan tỏa tinh thần Ngày 27/7 theo cách riêng, phù hợp với thời đại mình. Đó cũng chính là điều mà cha ông ta từng mong đợi: rằng những hy sinh sẽ không bị lãng quên, mà được tiếp nối bằng một thế hệ sống có lý tưởng, có trách nhiệm, có tình yêu sâu sắc với Tổ quốc.

Ngày 27/7 sẽ còn mãi - không chỉ trong những trang sách sử, mà trong từng hành động nhỏ, từng dòng chia sẻ, từng sáng tạo tử tế của thế hệ trẻ Việt Nam. 27/7 - không chỉ là ngày tưởng niệm, mà là ngọn lửa âm ỉ trong lòng thế hệ số - để từ đó, họ biết sống sâu sắc hơn, có trách nhiệm hơn, và yêu nước một cách thông minh, hiện đại và đầy nhân văn.

Ths. Nguyễn Anh Tuấn - GVC Khoa NN và PL